Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης που ανακηρύχθηκε από την Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών το 1999 και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου, δημοσιεύουμε το ποίημα Ελισάβετ – Ελοῒσια* ή Οδός Ξάνθης Ξενιέρου, της γνωστής Κύπριας ποιήτριας και ιστορικού Νάσας Παταπίου:
Άνοιξε το παράθυρο η Ελισάβετ- Ελοΐσια
κι αγνάντεψε τον Βόσπορο.
Απ’ την Ακραία Καρπασία
την αντίκρισα και τη χαιρέτησα
κι κείνη μου κλείσε το μάτι.
Δεν μασούσε δάφνη
ωστόσο έμοιαζε σαν να προφήτευε.
«Θα γεννήσω», είπε, «έναν ποιητή
στην πόλη των ονείρων
και θα τον μάθω ν΄αγαπά τις ρίζες του
τους λαϊκούς χορούς της Σμύρνης
όλους τους θρύλους
για τη ρήγαινα της Κύπρου
και όσα γράφτηκαν
για την επτάλοφη.
Στην πόλη όμως του φωτός
εκεί στο βάθος βλέπω
να κυοφορείται ο πόθος μου
να υφαίνεται
το ένδυμα της λύτρωσης
για το ανάδελφο έθνος».
Κι έκλεισε τα μάτια της και η έμπνευση
ως όραμα της υπαγόρευσε
να δώσει σάρκα και οστά στη φράση:
με τα αρχικά Φ. Ε. Δ. Α.
Κι ακούστηκε από τον Σηκουάνα
έφθασε στη Μαύρη θάλασσα
εκεί στην Οδησσό
και στην Εγγύς Ανατολή
και ένα μαύρο σύννεφο εκτινάχτηκε
και σκέπασε αρχικά τη γη του Πέλοπα.
Η Ελισάβετ -Ελοΐσια
πριν κλείσει το παράθυρο
που έβλεπε στον Βόσπορο
έκανε το σημείο του σταυρού
κι αίφνης οι θύρες άνοιξαν
και φάνηκε η Αγιά Σοφιά κατάφωτη.
Κοίταξε τότε προς την Ανατολή
και μου’ δειξε το αχανές γαλάζιο του ουρανού.
«Φιλίας Ελληνικής Δεσμός Άλυτος»
έγραφε εκεί ψηλά
με φωτεινή κι αιμάτινη γραφή.
Γύρισα τότε πίσω
κι αγνάντεψα την άβυσσο αιώνων
και προσευχήθηκα
στο νέο φως που χάραζε μπροστά μου…
*Σημ. Η Ελισάβετ Μαμάκη (Λουμάκα ή Σάντη) Chenier (1729-1808), κυπριακής καταγωγής, υπήρξε μια από τις πρώτες Ελληνίδες λογίες. Θεωρείται η εμπνεύστρια της ίδρυσης του «Ελληνόγλωσσου Ξενοδοχείου» στο Παρίσι με σκοπό την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού στην Ελλάδα. To motto της σύνδεσης των μελών του ελληνόγλωσσου ξενοδοχείου ήταν τα αρχικά Φ.Ε.Δ.Α. (Φιλίας Ελληνικής Δεσμός Άλυτος). Ας σημειωθεί ότι το ελληνόγλωσσο ξενοδοχείο ήταν ο πρόδρομος της Φιλικής Εταιρείας. Η Ελισάβετ Μαμάκη ή Σάντη Chenier ήταν μητέρα του ποιητή Ανδρέα Chenier, τον οποίο γαλούχησε με τις αξίες του Ελληνισμού. Στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας ένας δρόμος είναι αφιερωμένος στη σπουδαία αυτή γυναικεία προσωπικότητα, αλλά με το επίθετό της παρεφθαρμένο ως οδός Ξάνθης (Σάντη) Ξενιέρου (Chenier).
